تیمی از محققان آمریکایی ادعا کرده اند که با ترکیب ابزار اصلا ژن CRISPR-Cas9 و یک داروی تجربی جدید موفق شده اند که HIV را از ژنوم موش ها پاک کنند؛ پیشرفتی قابل توجه در تلاش ادامه دار بشر برای ریشه کن کردن HIV و ایدز که البته برای رسیدن به مرحله آزمایشات بالینی باید کارهای بیشتری روی آن انجام گیرد.

شاید در نگاه نخست استفاده از یک ابزار اصلاح ژن نظیر CRISPR برای پاکسازی بیماری های عفونی عجیب به نظر برسد اما HIV نوعی رتروویروس است که خود را درون DNA پنهان می کند تا تکثیر شود.

درمان های ضد ویروس پس گرد (یا Antiretroviral که به اختصار ART هم خوانده می شوند) میتوانند تکثیر HIV را متوقف کنند اما توانایی پاکسازی این بیماری و سلول هایی که ویروس HIV در آنها پنهان شده است را ندارند.

ویروس HIV

حال تحقیقات تازه ای در این زمینه انجام و نتایج آن در نشریه Nature Communications منتشر شده است که نشان می دهد استفاده از تکنیک CRISPR-Cas9 به همراه شکل تازه ای از ART میتواند به پاکسازی ویروس این بیماری از ژنوم های یک موجود زنده منجر شود که این دستاورد در نوع خود اولین است.

تیمی از دانشمندان به سرپرستی دکتر کامل خلیلی از دانشکده پزشکی Lewis Katz در دانشگاه تمپل برای این کار نخست موش های آزمایشگاهی را طوری دستکاری ژنتیکی کردند که شباهت های خاصی با انسان پیدا کنند و در ادامه بیش از سی درصد از موش های آلوده را کاملا از ویروس HIV پاک کردند. البته این نتیجه را نمی توان عالی قلمداد کرد اما دستیابی به آن را میتوان پیش قراولی برای پیشرفت های بیشتر در این زمینه دانست.

ویروس HIV
پروفسور خلیلی

پروفسور خلیلی بنیانگذار و مشاور اصلی مرکز BioTherapeutics است؛ شرکتی در قلب فیلادلفیا که با کمک تکنیک CRISPR تلاش دارد بیماری های ویروسی را ریشه کن کند.

هم اکنون نزدیک به ۳۷ میلیون نفر در سراسر دنیا به ویروس HIV-1 مبتلا هستند وروزانه ۵ هزار نفر نیز بر این تعداد اضافه می گردد.

روزانه ۵۰۰۰ نفر بر شمار مبتلایان به HIV افزوده می شود
با در نظر داشتن آنچه گفته شد تیم محققان آمریکایی دلایل خوبی دارند که تلاش هایشان را به مرحله آزمایشات بالینی برسانند. اما قبل از این کار آنها باید علت نرخ پایین موفقیت خود را توضیح دهند و نشان دهند که اجرای تکنیک CRISPR روی انسان اثرات جانبی مهمی نخواهد داشت.

پیشتر تیم پروفسور خلیلی موفق شده بود که با استفاده از تکنیک CRISPR دی ان ای آلوده به HIV را از ژنوم های آلوده حذف کند اما آن روش نیز درست مانند ART نمی توانست به تنهایی ویروس را از بین ببرد. در این پژوهش تازه اما خلیلی از تجربیات Howard Gendelman استفاده کرد که در زمینه بیماری های عفونی تخصص دارد و در مرکز پزشکی دانشگاه نبراسکا تدریس می کند.