شیوع ویروس کرونا جدید از هفته‌های اخیر عناوین خبری بسیاری را به خود اختصاص داده است اما اپیدمی ویروسی دیگری نیز وجود دارد که کشورهای مختلف جهان را درگیر کرده است: فصل آنفلوانزا. اگر بخواهیم این دو ویروس و پیامدهای حاصل از آن‌ها را با هم مقایسه کنیم، کدام‌یک نگران‌کننده‌تر است؟

تاکنون، ویروس کرونا جدید که موسوم به 2019incoV است، موجب حدود ۳۰ هزار مورد بیماری و حداقل ۵۶۰ مرگ شده است. اما این ارقام درمقایسه‌با آنفلوانزا، چیزی نیست. فقط در کشور آمریکا و در همین فصل، آنفلوانزا موجب حدود ۱۹ میلیون مورد بیماری، ۱۸۰ هزار مورد بستری و ۱۰ هزار مرگ شده است. به‌همین خاطر است که دانشمندان ده‌ها سال است که به مطالعه‌ی آنفلوانزای فصلی مشغولند. بنابراین، ما اطلاعات زیادی درمورد ویروس‌های آنفلوانزا داریم و می‌دانیم هر فصل باید انتظار چه چیزی را داشته باشیم. درمقابل، از آن‌جایی که ویروس کرونا جدید به‌تازگی شناسایی شده است، ما هنوز اطلاعات چندانی درمورد آن نداریم. این بدان معنا است که ویروس جدید ازنظر میزان گسترش و مرگ‌و‌میری که موجب می‌شود، هنوز قابل پیش‌بینی نیست. دکتر آنتونی فائوچی، مدیر موسسه‌ی ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی در کنفرانس مطبوعاتی که در ۳۱ ژانویه در کاخ سفید برگزار شد، گفت:

با وجود بیماری و مرگ‌و‌میر همراه‌با آنفلوانزا، درمورد آنفلوانزای فصلی قطعیتی وجود دارد. من با اطمینان می‌توانم به شما بگویم که با رسیدن ماه‌های مارس و آوریل، موارد آنفلوانزا رو به کاهش خواهد رفت. شما می‌توانید خیلی دقیق پیش‌بینی کنید که میزان مرگ‌و‌میر و بستری‌شدن چقدر خواهد بود. مساله درمورد ویروس جدید آن است که ناشناخته‌های زیادی در رابطه با آن وجود دارد.

دانشمندان در تلاش برای کسب دانش بیشتر درمورد ویروس کرونا جدید هستند و درک ما از این ویروس و تهدیدی که همراه آن است، با فراهم شدن اطلاعات جدید ممکن است تغییر کند. براساس دانشی که تا کنون به دست آورده‌ایم، می‌توانیم ویروس کرونا جدید را به شکلی که در ادامه توضیح داده شده است، با آنفلوانزا مقایسه کنیم.

علائم و شدت
هم ویروس آنفلوانزای فصلی (که شامل ویروس‌های آنفلوانزا A و B می‌شود) و هم ویروس کرونا جدید، ویروس‌های مسری هستند که موجب بیماری تنفسی می‌شوند. علائم معمول آنفلوانزا شامل تب، سرفه، گلودرد، درد عضلانی، سردرد، آبریزش یا گرفتگی بینی، خستگی و گاهی نیز استفراغ و اسهال می‌شود. علائم آنفلوانزا اغلب به‌طور ناگهانی بروز می‌کند. بیشتر افرادی که دچار آنفلوانزا می‌شوند، طی کمتر از دو هفته بهبود پیدا می‌کنند اما در برخی افراد، آنفلوانزا موجب بروز عوارضی نظیر ذات‌الریه می‌شود. در فصل آنفلوانزا حاضر، تاکنون حدود ۱ درصد از مردم آمریکا دچار علائم شدیدی شده‌اند که نیاز به بستری‌شدن داشتند. این درصد مشابه درصد فصل آنفلوانزا سال گذشته است.

اسکن ریه یک بیمار مبتلا به عفونت ویروس کرونا: ویروس کرونا جدید می‌تواند موجب بروز ضایعاتی در ریه شود

درمورد ویروس کرونا جدید، پزشکان همچنان در تلاش هستند تا تصویر کامل علائم و شدت بیماری را درک کنند. در مطالعه‌ی جدیدی که روی حدود ۱۰۰ نفر فرد مبتلا به این بیماری انجام شد و در مجله‌ی The Lancet منتشر شد، رایج‌ترین علائم بیماری عبارت بودند از: تب، سرفه و تنگی نفس. فقط حدود ۵ درصد از افراد مورد مطالعه دچار گلودرد و آبریزش بینی بودند و تنها ۱ تا ۲ درصد آن‌ها دارای علائم اسهال، تهوع و استفراغ نیز بودند. براساس داده‌های منتشرشده ازسوی سازمان جهانی بهداشت در تاریخ ۴ فوریه، از بیش از ۲۰ هزار مورد گزارش‌شده در چین، تنها وضعیت حدود ۱۴ درصد از آن‌ها به‌عنوان «شدید» طبقه‌بندی شده است.

ذکر این نکته ضروری است که به دلیل اینکه ویروس‌های تنفسی موجب بروز علائم مشابهی می‌شوند، تمایز بین ویروس‌های تنفسی مختلف تنها براساس علائم دشوار است.

نرخ مرگ‌ومیر

در کشور آمریکا، در فصل آنفلوانزای جاری تاکنون حدود ۰/۰۵ درصد از افرادی که دچار این بیماری شدند، جان خود را از دست دادند. میزان مرگ‌و‌میر ناشی‌از ویروس کرونا جدید هنوز مشخص نیست اما به‌نظر می‌رسد بالاتر از میزان مرگ‌و‌میر ناشی‌از آنفلوانزا باشد.

تاکنون، میزان مرگ‌و‌میر ناشی‌از ویروس کرونا حدود ۲ درصد بوده است. با این‌حال، مقامات خاطرنشان می‌کنند که در آغاز یک شیوع موارد شدیدتر بیشتر به چشم می‌آیند و ممکن است باعث شود که نرخ مرگ‌و‌میر بیش از مقدار واقعی به‌نظر برسد. به‌گفته‌ی الکس ایزار، یکی از مقامات وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا، با شناسایی موارد خفیف‌تر بیماری، نرخ مرگ‌و‌میر ممکن است کاهش پیدا کند.

انتقال ویروس
سنجه‌ای که دانشمندان از آن برای تعیین میزان آسانی شیوع یک ویروس استفاده می‌کند، با عنوان «عدد تکثیر پایه» یا R0 شناخته می‌شود. این شاخص، برآوردی از میانگین تعداد افرادی است که از فردی مبتلا، این ویروس را دریافت می‌کنند. مقدار R0 ویروس آنفلوانزا حدود ۱/۳ است. پژوهشگران هنوز درحال تلاش هستند تا مقدار این شاخص را برای ویروس کرونا جدید تعیین کنند. در مطالعه‌ای که در مجله‌ی New England Journal of Medicine منتشر شد، مقدار شاخص مذکور برای ویروس جدید ۲/۲ برآورد شد، یعنی هر فرد آلوده، به‌طور میانگین ویروس را به ۲/۲ نفر منتقل می‌کند. توجه داشته باشید که مقدار شاخص R0 لزوما عدد ثابتی نیست. برآوردها بسته‌به عواملی نظیر میزان تماس افراد با هم و اقداماتی که درراستای کاهش شیوع ویروس انجام می‌شود، در هر منطقه‌ای می‌تواند متغیر باشد.

خطر عفونت
به‌طور متوسط حدود ۸ درصد از جمعیت مردم آمریکا، هر فصل دچار آنفلوانزا می‌شوند. در حال حاضر تنها ۱۱ مورد ویروس کرونا جدید در آمریکا شناسایی شده است، اما چنین ویروس‌های جدیدی همیشه ازنظر بهداشت عمومی یک نگرانی محسوب می‌شوند. بنابه گفته‌ی سازمان‌های مرتبط، مشخص نیست آینده‌ی این ویروس در آمریکا چگونه باشد. برخی افراد مانند کارکنان بخش مراقبت‌های بهداشتی درمعرض خطر بالاتر ابتلا به این عفونت هستند اما در حال حاضر، میزان خطر برای عموم مردم آمریکا چندان بالا نیست.

همه‌گیری جهانی
توجه به این مساله ضروری است که آنفلوانزای فصلی را که هر ساله موجب شیوع بیماری می‌شود، نباید با آنفلوانزای پاندمی (دنیاگیر) یا شیوع ویروس جدید آنفلوانزا که از سویه‌هایی که معمولا در جمیعت در گردش هستند، بسیار متفاوت است، اشتباه گرفت. چنین اتفاقی در سال ۲۰۰۹ با همه‌گیری جهانی آنفلوانزای خوکی رخ داد که در سرتاسر جهان مرگ ۱۵۱ هزار تا ۵۷۵ هزار انسان را به دنبال داشت. درحال حاضر چنین همه‌گیری درمورد آنفلوانزا وجود ندارد.

شیوع ویروس کرونا جدید هنوز به‌عنوان یک همه‌گیری جهانی اعلام نشده است، زیرا بیشتر موارد در چین رخ داده است. اما در تاریخ ۳۰ ژانویه، سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد که شیوع ویروس جدید یک وضعیت اضطراری بهداشت عمومی است. علت اصلی این اعلامیه نگرانی از این موضوع بود که ویروس می‌تواند در کشورهای دارای سیستم بهداشتی ضعیف‌تر گسترش پیدا کند.

پیشگیری
برخلاف آنفلوانزای فصلی که برای آن واکسنی طراحی شده است، برای ویروس کرونا جدید واکسنی وجود ندارد. اما پژوهشگران موسسه‌های ملی بهداشت آمریکا در مراحل اولیه توسعه‌ی واکسنی برای این ویروس هستند. مقامات مسئول قصد دارند که طی سه ماه آینده مرحله‌ی نخست آزمایش بالینی واکسن این ویروس را آغاز کنند.

به‌طورکلی برای پیشگیری از شیوع ویروس‌های تنفسی که شامل هم ویروس‌های کرونا و هم ویروس‌های عامل آنفلوانزا می‌شود، رعایت موارد زیر توصیه می‌شود:

دستان خود را به‌طور مکرر با استفاده از آب و صابون و هر بار به‌مدت حداقل ۲۰ ثانیه بشویید
از تماس دست آلوده با چشم، بینی و دهان خودداری کنید
از تماس نزدیک با افرادی که بیمار هستند، اجتناب کنید
هنگام بیماری در منزل بمانید
اشیاء و سطوحی را که با آن‌ها تماس دارید، به طور مکرر تمیز کنید