طرح گازسوز کردن ۲۰ هزار خودروی سنگین با اولویت اتوبوس‌ها و خودروهای درون‌شهری کلانشهرها، با همکاری وزارت صنعت و شرکت ملی پخش، اجرایی خواهد شد.
شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در نظر دارد که طرح گازسوز کردن خودروهای سنگین را کلید بزند. این طرح پس از گذشت حدود یک دهه از طرح خودروهای دوگانه‌سوز مطرح می‌شود و هدف آن، صرفه‌جویی در مصرف گازوئیل عنوان شده است. حمید قاسمی ده چشمه، مدیر CNG شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در این مورد گفت:
برای گازسوز کردن خودروهای سنگین ابتدا همه اقداماتی که جهت انجام این کار در دنیا انجام شده بود را مورد بررسی قرار داده‌ایم. در کشورهایی مانند چین، آرژانتین، آمریکا و کانادا خودروهای سنگین گازسوز هستند. این کشورها اکثراً اقتصاد محور هستند و ما هم باید به این سمت حرکت کنیم. پیشنهاد اولیه گازسوز شدن خودروهای سنگین از سوی بخش خصوصی مطرح شده است. نمونه‌هایی هم ساختند که در قزوین به‌صورت آزمایشی استفاده می‌شود و در تهران هم قرار است ۱۰ نمونه مورد استفاده قرار گیرد.
قاسمی ده چشمه از مذاکره با شرکت‌های بزرگ دنیا برای گازسوز کردن پیشرانه خودروهای سنگین خبر داد و افزود:
شرکت فولکس‌واگن آلمان چندی پیش از گاز ایران نمونه‌برداری کرد و نمونه پیشرانه‌ای که بر اساس گاز ایران ساخته است را به ایران تحویل داد. این پیشرانه با یک بار سوخت‌گیری CNG قادر است ۱۰۰۰ کیلومتر مسافت طی کند. هدف ما این است که این فناوری را بومی کنیم. این شرکت ۱۲ هزار پیشرانه آماده برای واردات به ایران دارد.
گازسوز کردن ۲۰ هزار خودروی سنگین در قدم اول
قاسمی ده چشمه در ادامه افزود:
به‌طور کلی ۲۴۰ هزار خودروی سنگین در کشور تردد می‌کنند. در نخستین قدم ۲۰ هزار خودروی سنگین گازسوز می‌شوند و اگر این طرح نتیجه‌بخش بود، آن را توسعه خواهیم داد. سوالاتی در مورد این‌که گازسوز کردن خودروهای سنگین وظیفه شرکت ملی پخش است یا خیر، مطرح می‌شود. در یکی از بندهای اساسنامه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی آمده است که سیاست‌گذاری، اعمال مدیریت کارفرمایی، انجام فعالیت‌های مهندسی، تامین تجهیزات و سامانه‌های مورد نیاز از خارج و داخل کشور به منظور توسعه، ساخت و راه‌اندازی جایگاه‌های تک منظوره عرضه CNG و تبدیل سوخت خودرو و موضوعات مرتبط با گازسوز کردن خودرو بر عهده شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی است. سازمان بهینه‌سازی برای کل کشور تصمیم می‌گیرد و خط‌مشی تعیین می‌کند و ما باید فعالیت‌های اجرایی آن را با اجازه شورای اقتصاد انجام دهیم.
گازسوز کردن خودرورها توسط وزارت صنعت
مدیر CNG شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با بیان این که کار تبدیل و گازسوز کردن خودروها بر عهده وزارت صنعت است، گفت:
وزارت صنعت هم این امر را پذیرفته است و زمان دو ساله به ما پیشنهاد داده‌اند؛ هم‌اکنون ۴۰۰ شرکت تبدیل در کشور وجود دارد. قرار است این فرایند توسط وزارت صنعت انجام شود و به تائید سازمان ملی استاندارد برسد. زمانی که خودرو گازسوز شد در سامانه ثبت می‌شود و در جایگاه رکورد می‌شود که این فرایند واقعاً انجام شده است. بر این اساس صرفه‌جویی که حق خودروی مذکور است، به آن تعلق پیدا می‌کند.
پیشنهاد شرکت پخش فرآورده‌های نفتی به وزارت صنعت
قاسمی ده چشمه با تاکید بر این‌که تقاضای شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی از وزارت صنعت، تولید خودروی پایه گازسوز است، اظهار کرد:
طرحی پیشنهاد دادیم که طبق آن یک میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو از ابتدا گازسوز (سوخت CNG) شوند. زیرا اکنون مشکل پیشرانه گازسوز برطرف شده است و دانش آن هم در دنیا وجود دارد. تاکنون نگران بودیم چنین پیشرانه‌ای وجود نداشته باشد یا پیشرانه‌ها کارایی لازم را نداشته باشند، اما هم‌اکنون شرکت‌های بزرگ پیشرانه گازسوز مخصوص خودروی سنگین تولید کرده‌اند.
جزئیات تامین سرمایه گازسوز کردن ۲۰ هزار خودروی سنگین
قاسمی ده چشمه به این سوال که سرمایه مورد نیاز برای گازسوز کردن ۲۰ هزار خودروی سنگین از چه محلی تامین می‌شود، پاسخ داد:
سرمایه آن از طریق ماده ۱۲ تامین می‌شود؛ به عبارت دیگر صرفه‌جویی صورت می‌گیرد، بعد از این‌که صرفه‌جویی محقق شد سرمایه تامین می‌شود. وزارت صنعت در جایگاه‌های سوخت‌گیری، دوربین‌های پلاک‌خوان نصب می‌کند که این دوربین‌ها به شناسایی خودروهای گازسوز کمک می‌کنند. یکی از خودروسازان داخلی خودرویی بدون مخزن بنزین تولید کرده است و پیشنهاد خوبی به نظر می‌رسد. ما در حال بررسی این پیشنهاد هستیم و در آینده نزدیک نظر خود را اعلام خواهیم کرد.
مدیر CNG شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در مورد قدرت پیشرانه و مصرف سوخت خودروهایی که گازسوز می‌شوند، توضیح داد:
طی این فرآیند، قدرت پیشرانه از ۱۰۵ اسب بخار به ۱۴۱ اسب بخار تبدیل می‌شود و مصرف سوخت هم کاهش می‌یابد. این طرح ترکیبی از طرح‌های داخلی و یک کشور خارجی است. قرار است طرف خارجی با سازنده داخلی همکاری کنند. سهم آن‌ها ابتدا ۵۰ به ۵۰ است اما به مرور زمان سهم خارجی‌ها کم‌تر شده و هزینه تجهیزات کاهش می‌یابد. صددرصد مخزن، اتصالات، رگولاتورها و فیلترها داخلی است.
۱۱۰۰ جایگاه CNG آماده خدمت‌رسانی
قاسمی ده چشمه در مورد آمادگی جایگاه‌های سوخت‌گیری برای عرضه CNG توضیح داد:
۱۱۰۰ جایگاه آماده ارائه سرویس هستند. فقط لازم است سر نازل را عوض کنیم که مشکلی ندارد و آماده است.
گازسوز کردن ۱۰ خودروی سنگین به‌صورت آزمایشی
مدیر CNG شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با بیان این‌که ۱۰ خودرو به‌صورت آزمایشی گازسوز شده‌اند، گفت:
۱۰ نمونه در قزوین به‌عنوان طرح پایلوت تبدیل شده و به راننده تحویل داده‌ایم. ۱۰ نمونه بعدی در تهران خواهند بود. راننده‌ها راضی بودند و هزینه‌ای هم از آن‌ها گرفته نشده است. ۵۰ درصد پیشرانه گازوئیل‌سوز و ۵۰ درصد گازسوز است. قیمت گازوئیل هم‌اکنون لیتری ۳۰۰ تومان و نرخ CNG که به اتوبوس‌رانی تهران تحویل داده می‌شود، ۱۴۰ تومان است. قیمت گازوئیل ثابت نخواهد ماند اما ما تضمین می‌کنیم قیمت CNG تا پنج سال ثابت بماند. از طرف دیگر زمانی که CNG جایگزین بنزین شد، می‌توانیم بنزین را صادر کنیم. ممکن است در زمینه فروش نفت تحریم شویم، اما در بنزین و گازوئیل تحریم‌پذیر نیستیم.
قاسمی ده چشمه در ادامه با اشاره به امضای قرارداد بلندمدت با کارخانه‌های تبدیل به خودروی گازسوز، گفت:
برای هر طرح پنج سال در نظر می‌گیریم. دو سال کار را انجام دهند اما تا پنج سال بازپرداخت دست ما است و بازپرداخت موظف می‌کند که ایرادها و مشکلات را برآورده کنند. البته شکل قرارداد طوری است که سیستم‌های حمایتی رعایت شود. طراحی گازسوز مطابق استاندارد یورو چهار به بالا است. طراحی خودرو باید بر این اساس باشد، اما وقتی طرح اجرایی شد مشخص می‌شود اثرات زیست محیطی آن چقدر بالا است.
اولویت تبدیل به خودروی گازسوز
مدیر CNG شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در ادامه با بیان این‌که طرح گازسوز کردن خودروهای سنگین مراحل اولیه اخذ مجوز را طی می‌کنند، گفت:
باید مجوز تبدیل از شورای اقتصاد گرفته شود. اولویت اول، خودروهای درون‌شهری در کلانشهرها هستند که آلودگی بیشتری تولید می‌کنند و اتوبوس‌ها که بیشترین تردد را داخل شهر دارند. از نظر توزیع و عرضه CNG مشکلی نداریم. سیستم‌های کوچک مقیاس را تعبیه می‌کنیم. البته خودروهای مرزی هم برای کنترل قاچاق در اولویت هستند.
بر اساس این گزارش، قاسمی ده چشمه پیش‌تر از ارائه طرحی برای گازسوز شدن ۲۴۰ هزار خودروی دیزلی در کشور خبر داده و گفته بود:
با اجرای این طرح، سهم سوخت سی‌ان‌جی در سبد سوخت خودروها ۱۳ درصد افزایش می‌یابد و از ۲۰.۵ میلیون مترمکعب کنونی به ۲۳.۱ میلیون مترمکعب می‌رسد. با جایگزینی سوخت پاک در این خودروها، مصرف گازوئیل کشور ۶ درصد کاهش می‌یابد. در صورت تصویب این طرح که با مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی انجام خواهد شد، از شیوه تبدیل سوخت خودروها به سی‌ان‌جی استفاده خواهیم کرد.
چالش‌های پیش رو
از ابتدای گازسوز کردن خودروهای بنزینی در کشور، این طرح با چالش‌هایی روبه‌رو شده است. مهم‌ترین عامل در عدم رغبت رانندگان به گازسوز کردن خودروها، ترش بودن گاز ایران و مشکلات پیش‌آمده برای پیشرانه است. این مسئله که قدرت پیشرانه در خودروهای دوگانه‌سوز پایین می‌آید و در بلندمدت تاثیر نامطلوبی بر وضعیت سلامت پیشرانه می‌گذارد، از دغدغه‌های اساسی رانندگان به شمار می‌رود. یکی دیگر از مشکلات رانندگان، فشار پایین برخی جایگاه‌های سوخت‌گیری است که معمولاً رانندگان خودروهای دوگانه‌سوز به آن اشاره می‌کنند. مدیران و مسئولان دست‌اندرکار باید پیش از آغاز طرح جدید، پیش‌بینی‌های لازم را برای آینده در نظر داشته باشند تا این مسائل بار دیگر تکرار نشوند.
