سرعت انقراض گیاهان طی ۲۵۰ سال گذشته در اثر فعالیت‌های انسانی نسبت به سرعت انقراض طبیعی بسیار بیشتر بوده است.
گیاهان اکسیژنی را که تنفس می‌کنیم و غذایی را که می‌خوریم، فراهم می‌کنند. آن‌ها همچنین ستون فقرات اکوسیستم‌های روی زمین هستند؛ بنابراین انقراض گیاهان برای تمام گونه‌ها، اتفاقی بد محسوب می‌شود. انسان‌ها طی روندی طولانی و بی‌سابقه در ۲۵۰ ساله گذشته موجب شده‌اند که تقریبا ۶۰۰ گونه‌ی گیاهی از روی زمین پاک‌سازی شود.
تجزیه‌و‌تحلیل موارد انقراض گیاهان در سرتاسر جهان که به‌وسیله‌ی دانشمندانی از باغ گیاه‌شناسی سلطنتی کیو و دانشگاه استکهلم مستندسازی شده بود، نشان داد که از زمان انقلاب صنعتی، ۵۷۱ گونه‌ی گیاهی شناخته‌شده به‌کلی از حیات وحش ناپدید شده‌اند. این تعداد بیش از دو برابر مجموع پرندگان، پستانداران و دوزیستانی است که طی همین دوره‌ی زمانی منقرض شده‌اند.
انقراض گیاهان با سرعتی معادل ۵۰۰ برابر نرخ‌های طبیعی انقراض گونه‌های گیاهی یا نرخ طبیعی کاهش گونه‌ها قبل از بروز مداخلات بشری اتفاق افتاده است. اگرچه تعداد کمتری از گونه‌های جانوری از بین رفته‌اند؛ اما نرخ کاهش آن‌ها حتی بیشتر بوده و حداقل هزار برابر سریع‌تر از نرخ‌های طبیعی انقراض است. این مسئله نشان‌دهنده‌ی تاثیر عظیم انسان‌ها بر حیات روی زمین است. پژوهشگران در مقاله‌ی خود که در مجله‌ی Nature Ecology & Evolution منتشر شده است، می‌گویند:
انقراض گیاهان موجب به خطر افتادن حیات دیگر موجودات، اکوسیستم‌ها و تندرستی انسان‌ها می‌شود و باید در برنامه‌ریزی‌های حفاظتی مورد توجه قرار گیرد.
قطعه قطعه کردن و تخریب پوشش‌های گیاهی بومی موجب تخریب زیستگاه‌ها شده و روی گونه‌های آسیب‌پذیر تاثیر می‌گذارد
دکتر الیس هامفریس از دانشگاه استکهلم می‌گوید:
بیشتر افراد می‌توانند یک پرنده یا پستاندار را که در قرن‌های اخیر منقرض شده است، نام ببرند اما تعداد کمی وجود دارند که نام یک گیاه منقرض‌شده را بدانند. در این مطالعه، اولین‌بار است که ما یک مرور کلی از گیاهان منقرض‌شده، محل انقراض آن‌ها و سرعت این رویداد داریم. ما درمورد تعداد گونه‌هایی که در معرض خطر انقراض قرار دارند، زیاد می‌شنویم اما ارقام حاضر مربوط‌به گیاهانی است که قبلا از دست داده‌ایم، بنابراین اطلاعات حاصل پنجره‌ا‌ی بی‌نظیر رو به انقراض گیاهان در دوران مدرن باز می‌کند.
پژوهشگران دریافتند که بالاترین نرخ انقراض گیاهان در جزایر مناطق گرمسیری و نیز مناطق دارای آب‌و‌هوای مدیترانه‌ای رخ داده است. این مناطق که معمولا از تنوع زیستی بالایی برخوردار و منزلگاه گونه‌های منحصر‌به‌فرد زیادی هستند؛ اما دربرابر فعالیت‌های انسانی آسیب‌پذیری بیشتری دارند. گونه‌های گیاهی جنگلی مانند درختان و درختچه‌ها که در محدوده‌های جغرافیایی کوچکی زندگی می‌کنند مثل آن‌هایی که در جزایر کوچک محصور هستند، از گونه‌هایی بودند که احتمال گزارش انقراض آن‌ها بیشتر بود.
پژوهشگران می‌گویند این یافته‌ها نشان می‌دهد که افزایش در سرعت انقراض می‌تواند ناشی از همان عواملی باشد که در تهدید گونه‌های گیاهی باقی‌مانده نیز نقش دارند: قطعه قطعه کردن و تخریب پوشش گیاهی بومی منجر به کاهش یا از دست رفتن زیستگاه بسیاری از گونه‌های دارای قلمرو محدود می‌شود. آیمر نیک لوگادا نویسنده‌ی همکار مقاله می‌گوید:
گیاهان از تمام اشکال حیات روی زمین حمایت می‌کنند، آن‌ها اکسیژنی که ما تنفس می‌کنیم و غذایی که ما می‌خوریم را فراهم می‌کنند و نیز تکیه‌گاه اکوسیستم‌های موجود روی زمین هستند، بنابراین انقراض گیاهان برای تمام گونه‌ها خبر بدی است. دانش جدید درمورد انقراض گیاهان به ما کمک خواهد کرد که بتوانیم رویدادهای آینده را پیش‌بینی کنیم و تلاش کنیم تا از انقراض گیاهان و دیگر موجودات در آینده پیشگیری کنیم. میلیون‌ها گونه‌ی دیگر ازجمله انسان‌ها برای حیات خود به گیاهان متکی هستند بنابراین دانستن اینکه کدام گیاهان و از کدام منطقه در حال ناپدید شدن هستند، می‌تواند به طراحی برنامه‌های حفاظتی کمک کند.
پژوهشگران همچنین به این نکته اشاره می‌کنند که احتمالا تعداد گونه‌های منقرض شده و سرعت انقراض از آن‌چه در این پژوهش برآورد شده، بیشتر است. مثال‌هایی از گونه‌های گیاهی منحصر به فردی که ما در سال‌های اخیر آن‌ها از دست داده‌ایم، عبارت‌اند از درخت صندل شیلی (Santalum fernandezianum) که درختی بود که در جزایر خوان فرناندز رشد می‌کرد. حدود سال ۱۶۲۴ بود که انسان‌ها به‌خاطر چوب معطر آن را به‌شدت مورد بهره‌برداری قرار دادند. در انتهای قرن ۱۹ بیشتر این نوع درختان قطع شده بودند. تصویر آخرین درخت در ۱۸ اوت ۱۹۰۸ به‌وسیله‌ی کارل اسکاتزبرگ روی جزیره‌ی رابینسون کروز گرفته شد. پس از آن، این درخت دیگر در آنجا دیده نشد.
پژوهشگران همچنین به از بین رفتن تیسمیا (Thismia americana) که احتمالا یکی از خارق‌العاده‌ترین گیاهانی است که تاکنون کشف شده، اشاره کردند. این گیاه هیچ برگی نداشت و فقط گل‌های آن روی سطح زمین قابل مشاهده بودند. این گیاه در سال ۱۹۱۲ درکنار خیابان تورنس در جنوب شیکاگو کشف شد. این مکان ۵ سال بعد تخریب شد و این گیاه فوق‌العاده پس از آن دوباره هرگز دیده نشد و جست‌وجو برای یافتن آن در مناطق مشابه شیکاگو نتیجه‌ای نداشت. دکتر ماریا ورونتسوکا یکی از نویسندگان مقاله می‌گوید:
برای توقف انقراض گیاهان ما نیاز داریم که کل گیاهان سرتاسر جهان را ثبت کنیم، بازماندگان گونه‌های جدید از گونه‌های مهمی هستند که باید از آن‌ها محافظت کنیم. برای انجام این کار ما نیاز داریم که ازهرباریوم و تهیه‌ی راهنمای شناسایی گیاهان حمایت کنیم، ما باید به فرزندان خود بیاموزیم تا گیاهان محلی خود را ببینند و بشناسند و همچنین ما برای سال‌های پیش رو به گیاه‌شناسان نیز نیاز خواهیم داشت.
منبع خبر
