«امید فضا» اولین شتاب‌دهنده‌ی تخصصی فضا در حوزه‌ی کاربری منظومه ماهواره‌ای (Satellite Constellation) در ایران است که با محوریت خدمات مخابراتی و ارائه‌ی خدمات فضاپایه فعالیت می‌کند. این شرکت دیروز و در روز ملی فناوری فضایی اولین دورهمی رسانه‌ای خود را با حضور نمایندگانی از دولت، متخصصان فنی و کسب‌وکارهایی که برنامه‌هایی برای بهره‌وری از توسعه‌ی فضایی طراحی کرده‌اند، برگزار کرد.
حسین شهرابی، مدیرعامل شرکت که مدیر پروژه‌ی ماهواره امید، اولین ماهواره‌ی پرتاب‌شده‌ی ایران به فضا نیز بود، در ابتدای مراسم از ویژگی‌های منظومه‌ی ماهواره‌ای «یک نما» و «سه نما» سخن گفت. بنابر برنامه‌ریزی‌ها، قرار است در دور اول تعداد ۳۰۰ ماهواره طی ۵ تا ۷ سال برای این منظور به فضا پرتاب شود که آن‌ها ۵ سال قادر به خدمت‌رسانی خواهند بود؛ پس از گذشت این مدت زمان، ماهواره‌ها باید در دور دوم به‌روزرسانی شوند. هدف این منظومه، ارائه‌ی خدمات اینترنت اشیا است که خدمات مخابراتی دارای پهنای باند کم محسوب می‌شوند. قرار است که این ماهواره‌ها با پوشش دو هزار کیلومتری و ارتفاع ۶۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتری خود، سرتاسر کشور را در بر بگیرند و خدمات آنی ارائه دهند.
داده‌های این منظومه‌ی ماهواره‌ای در حوزه‌هایی چون کشاورزی دقیق، مدیریت بحران، گردشگری، برودکست، خودروی متصل و موارد دیگر به کمک کسب‌وکارها و آسان‌شدن کارها خواهد آمد. قیمت این منظومه‌ها بسیار پایین بوده و به‌سبب کاربری خاص خود در مدار پایینی قرار می‌گیرند؛ فرصت بهره‌گیری از مدارهای لایه‌ی پایین زمین به‌مراتب بیشتر از مدار زمین آهنگ است. انقلاب فضایی با تمرکز بر کوچک‌سازی، ارزان‌سازی و شبکه‌سازی انبوه تحت عنوان بخشی از انقلاب صنعتی چهارم محسوب می‌شود. از سال ۲۰۱۳ بیش از ۱۵۰ شرکت فعال در زمینه‌ی ماهواره‌های کوچک تأسیس شده و قریب به هزار ماهواره کوچک در سال ۲۰۱۸ در مدار قرار گرفته است.
طی دو سال آینده سه ماهواره قبل از منظومه نهایی پرتاب می‌شود که بخشی از ماهواره‌ی اولیه‌ی این کنسرسیوم است.
شرکت خصوصی امید فضا به‌مدت ۶ ماه است که باکمک شرکت‌هایی ازجمله دیده‌پرداز صبا، تسکو، ارتباطات موج شریف و بیمه‌کوثر، قطعات موردنظر ماهواره‌های منظومه خود را تولید می‌کند. این شرکت‌ها قبلا نیز سابقه‌ی همکاری روی پروژه‌ی ماهواره‌های دیگر در کشور را داشته‌اند.
مرتضی براری، رئیس سازمان فضایی و معاون وزارت ارتباطات نیز در این مراسم شرکت کرده و به ارائه‌ی سخنانی پرداختند. براری گفت که این کنسرسیوم ۱۱ سال بعد از پرتاب ماهواره امید ایجاد شده است و باتوجه به اهمیت ماهواره‌های کوچک در ایجاد ارتباطات ماهواره‌ای که هم‌اکنون دنیا به سمت آن می‌رود، ما نیز تلاش داریم تا با مشارکت بخش خصوصی اقدام به ایجاد منظومه‌های ماهواره‌های مخابراتی و سنجشی کنیم و در این راستا بسترسازی‌های لازم را نیز انجام داده‌ایم.
رئیس سازمان فضایی با اعلام اینکه سال پیش با ارسال ماهواره پیام، گام دوم توسعه‌ی فضایی کشور برداشته شده، گفت که این ماهواره به‌دلیل شتاب ناکافی نتوانست بیش از سه دقیقه در مدار باقی بماند اما در همین مدت زمان کم موفق شدیم تا تست‌های آن را انجام دهیم و اگر چند ثانیه بیشتر در همان نقطه دوام می‌آورد، می‌توانستیم آن را مستقر کنیم؛ حال توانسته‌ایم ماهواره‌بر ۵۰ تنی بسازیم و اکنون چندین ماهواره‌ی آماده دراختیار داریم. براری اذعان کرد که هم‌اکنون قادر هستیم تا ماهواره‌های بومی خودمان را با ماهواره‌بر سیمرغ در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین تثبیت کنیم.
گام سوم توسعه‌ی فضایی نیز طی سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲ با ماهواره‌بر سریر در نقشه‌ی راه قرار دارد و قرار است ماهواره‌های با وزن ۵۰۰ کیلوگرم را در مدار هزار کیلومتری و سنکرون با خورشید قرار دهد. سال ۱۴۰۷ نیز ایران برنامه دارد تا در گام چهارم خود با ماهواره‌بر سروش به مدار ژئو دست یابد. این دو گام نهایی، تماما مربوط به بخش خصوصی خواهند بود.
براری گفت اقتصاد فضا، اقتصادی نوظهور است و حوزه‌ی فضا مانند پیش دیگر تنها استراتژیک محسوب نمی‌شود، بلکه می‌تواند موجب رونق کسب‌وکارها شود. این اقتصاد هم‌اکنون ۱۳۹ درصد درمقابل ۱۹/۴ درصد اقتصاد جهانی رشد دارد و ۸۰ درصد آن هم مربوط به ارائه‌ی خدمات می‌شود؛ کاربرد ماهواره‌ها در این است که در این عرصه پیش‌گام باشیم.
این اختلاف (در درصدها) به‌دلیل کاربردهای وسیع فناوری‌های فضایی است. چرا که شاهد هستیم، اقتصاد فضایی دارای دو اثر مستقیم و غیرمستقیم است و اکثر کسب‌وکارها نیز وابسته به داده‌های مکان محور هستند.
رئیس سازمان فضایی، اولویت این سازمان را مشارکت حداکثری بخش خصوصی در فناوری‌های فضایی دانست و در این مورد گفت:
درحال‌حاضر ۷۶ درصد برنامه‌های فضایی دنیا توسط بخش خصوصی صورت می‌گیرد، همچنین تاکنون ۲۰۰۰ ماهواره در مدار قرار گرفته است که بخش عظیمی از این ماهواره‌ها توسط یک شرکت بخش خصوصی به مدار تزریق شداند. این شتابی است که بخش خصوصی به عرصه‌های توسعه فضایی می‌دهد.
براری کاربردهای فناوری‌های فضایی را در حوزه‌هایی چون مدیریت بلایای طبیعی، محیط زیست، خدمات شهری و هواشناسی برشمرد و گفت:
ما تلاش داریم که کسب‌وکارهایی در این حوزه شکل بگیرد و رشد کند چرا که تثبیت زنجیره‌ی اقتصاد فضایی مربوط به شکل‌گیری بازارها است و ما از یک سال گذشته بسترسازی‌های لازم را دراین‌زمینه انجام داده‌ایم.
همچنین مطلع شدیم که مرکز داده‌های فضایی تا ۴۵ روز آینده راه‌اندازی می‌شود و این مرکز، داده‌های مورد نیاز و سرویس‌های لازم کسب‌وکارهای بخش خصوصی را از طریق API ارائه خواهد داد. اولین پروانه اپراتور ماهواره‌ای نیز به یک کنسرسیوم داده شده و پروانه‌های آن از سوی سازمان تنظیم مقررات تدوین شده است. براری دراین‌باره گفت:
درحال‌حاضر دو شرکت بخش خصوصی برای فعالیت در عرصه‌های ماهواره سنجشی درخواست‌های خود را ارائه کرده‌اند.
براری با اشاره به ثبت سالانه پنج نقطه مداری نقاط مداری توسط ایران گفت:
درحال‌حاضر در دنیا نقاط مداری از جمله فرصت‌های اقتصادی به شمار می‌روند و برخی از کشورها ازطریق ثبت نقاط مداری، این نقاط را اجاره می‌دهند یا به فروش می‌رسانند.
انتظار داریم که بخش خصوصی به این عرصه نیز وارد شود.
