پردازنده ۶۴ هستهای AMD رایزن تردریپر 3990X به طور رسمی از جمعه گذشته به بازار عرضه شد. بررسیهای اولیه نشان از امتیاز بالای این پردازنده رده بالای دسکتاپ دارند.
نکته حائز اهمیت دیگر قیمت ۳۹۹۰ دلاری این پردازنده است؛ قیمتی فوقالعاده در رنج خود و در قیاس با رقبای احتمالی.
البته پیش از آن که اقدام به تهیه این پردازنده کرده و چند هزار دلار بپردازید باید سوالی اساسی از خود بپرسید: آیا این پردازنده واقعا ارزشش را دارد؟
اکثر بررسیهای انجام شده پاسخ میدهند: «بستگی دارد» و نقاط قوت و ضعفی برای این پردازنده بیان کردهاند.
نکات اصلی ذکر شده در بررسی سایتهایی صاحب نام که این پردازنده را بررسی کردهاند، میپردازیم:
انندتک
از نظر منتقدان انندتک، دکتر ایان کوترس و گوین بنشور، تردریپر 3990X انتخابی مسلم است اما با چند شرط. طبق گفته این دو منتقد این پردازنده در برخی از شرایط کاری بسیار سریع است اما در بسیاری از شرایط دیگر، به سختی عملکردی بهتر از برادر کوچکتر ۳۲ هستهای خود با نصف قیمت یعنی تردریپر 3970X دارد.
در اولین گام و استفاده شخصی، نتیجه بررسی ما این است که کارایی 3990X محدود است. به جز چند حالت خاص (کورونا، بلندر، NAMD) در بقیه موارد تردریپر ۳۲ هستهای 3970X با قیمتی نصف 3990X، پا به پا یا بسیار نزدیک به پردازنده ۶۴ هستهای ظاهر شده است. در بازار سختافزار، ذخیره ۲۰۰۰ دلاری به معنای امکان تهیه یک پردازنده گرافیکی RTX 2080 Ti دیگر است. در صورتی که آن چند حالت خاص برایتان حائز اهمیت نیست، بهتر است سراغ پردازنده ۳۲ هستهای رفته و هزینه ذخیره شده را جای دیگری خرج کنید.
همانطور که انتظار میرفت، بررسی انندتک نشان داد که یک پردازنده تردریپر ۳۹۹۰X قادر به شکست دو پردازنده زئون ۲۰۰۰۰ دلاری است.
در دومین گام و استفاده تجاری و شرکتی، استفاده از این پردازنده نسبت به سیستم دو سوکته زئون اینتل به دلیل هزینه بسیار پایینتر و مصرف انرژی کمتر، جای کوچکترین شکی باقی نمیگذارد. بنچمارکها و قیمتگذاری ۳۹۹۰X آن را به گزینهای فوقالعاده برای استفاده تجاری مبدل میکند.
بررسی انندتک به طور جالبی به یکی از بزرگترین چالشهای این پردازنده ۶۴ هستهای با ۱۲۸ رشته پردازشی میپردازد: خود ویندوز.
انندتک.کام نشان داد که یکی از چالشهای تردریپر 3990X مربوط به نسخه ویندوز مورد استفاده بوده و خارج از کنترل AMD است.
کوترس و بنشور تردریپر 3990X را روی نسخههای مختلفی از ویندوز امتحان کردند و نشان دادند که این سیستمعامل نه تنها در برخورد با پردازندههای ۶۴ هستهای که در تشخیص تک یا دو سوکته بودن نیز مشکل دارد. برخی نسخههای ویندوز تردریپر را علی رغم تک سوکته بودن، دو سوکته در نظر میگیرند. کوترس و بنشور متوجه شدند که با غیرفعال کردن SMT پردازنده در ویندوز ۱۰ پرو، عملکرد در برخی مواقع بهتر میشود که حالی که ویندوز ۱۰ اینترپرایز عملکردی بسیار بهتر دارد. برای مطالعه بررسی کامل انندتک به این لینک مراجعه کنید.
تامز هاردور
پاول الکورن از تامز هاردور، نیز نشان داد که تردریپر 3990X پردازندههای دوسوکته زئون اینتل را شکست میدهد. وی میگوید تردریپر ۳۹۹۰X تقریبا همان چیزی است که AMD ادعا میکند؛ پردازندهای اختصاصی که در محدودهای خاص از کارها فوقالعاده عمل کرده و قیمتی بسیار رقابتی نسبت به قابلیتهایش دارد.
البته آلکورن هم همانند انندتک معتقد است که تمامی محدودیتهای این پردازنده تقصیر AMD نبوده و به نرمافزار هم باز میگردد. سیستمهای عامل هنوز نمیتوانند به خوبی پردازندههای این کلاس را مدیریت کنند. خارج از محیطهای کاری AMD، بیشتر نرمافزارها نمیتوانند از نهایت قدرت این پردازنده بهره ببرند.
آلکورن در نقدش ذکر میکند:
... تردریپر ۳۹۹۰X یک پردازنده فوقالعاده است. تنها سه سال پیش، یک پردازنده ۸ هستهای ۱۰۰۰ دلاری بهترین گزینه صنعت پردازنده در پلتفرم HEDT بود اما حال میبینیم که این پردازنده از ۶۴ هسته و ۱۲۸ رشته پردازشی بهره میبرد. AMD همچنین اعلام کرده که مهاجرت به لیتوگرافی پایینتر را متوقف نمیکند. دور از ذهن نیست که در آینده شاهد پردازندههایی با تعداد هستههای بیشتر باشیم. امیدوارم که اکوسیستمهای نرمافزاری و سیستمعاملی با بهینهسازیهایی از پردازندههای جدید و قدرتمند استقبال کنند تا بتوانیم شاهد قدرت واقعی این پردازندهها باشیم.
هاتهاردور
مارکو چیاپتا از هاتهاردور، تردریپر 3990X را در نقد خود، یک «غول تحت شرایط درست» نامیده است.
چیاپتا ادامه میدهد:
رایزن تردریپر 3990X شرکت AMD پردازنده بینقصی نیست و قرار است به کار گروه خاصی از کاربران بیاید. اما همچنان، باید از AMD به دلیل تلاش بیوقفه و توسعه سریع پردازندههای خود از زمان عرضه نسل اول رایزن تا به امروز، تقدیر کرد. تلاشهای AMD در چند سال اخیر تغییری در توازن بازار پردازندهها ایجاد کرده و موجب تزریق هیجان به این بازار شدهاست. اگر AMD به این روند خود در ذن ۳ و پس از آن ادامه دهد، سال آینده، سال هیجانانگیزی خواهد بود.
توییکتون
تردریپر 3990X تا ۸۰۰ وات انرژی مصرف کرده و هنگام استفاده از پروفایلهای PBOC و XMP این عدد بالاتر هم میرود. طبق گفته توییکتون (TweakTown) برای تامین انرژی این پردازنده به واحد منبع تغذیه (PSU) بزرگی نیاز خواهید داشت.
استیون بصیری از توییکتون مانند بسیاری دیگر از منتقدان به بررسی مصرف انرژی این پردازنده پرداخته و میگوید:
رایزن تردریپر ۳۹۹۰X انرژی زیادی مصرف میکند؛ اما نه به اندازهای که انتظار داشتیم. ما مشاهده کردیم که انرژی مصرفی کل سیستم حدود ۳۷۰ وات بود در حالی که پردازنده حدود ۳۰۰ وات آن را مصرف میکرد. ما متوجه شدیم که AMD با کاهش ولتاژ هستهها به این مهم دست یافتهاست. البته با فعالسازی PBOC مصرف انرژی سیستم به بالای ۱۰۰۰ وات خواهد رسید.
به گفته بصیری از این میزان حدود ۸۰۰ وات مصرف پردازنده بود. با استفاده از یک GeForce RTX 2080 Ti و یک سیستم خنکسازی مایع، ممکن است یک PSU ۱۵۰۰ واتی برای سیستم جدید کافی باشد.
لاینس تک تیپز
آيا این پردازنده میتواند کرایسیس را اجرا کند؟ علاوه بر انجام تستهای رندرینگ، لینوس سباستین از سایت لاینس تک تیپز به سراغ Crysis رفته تا نشان دهد که آیا 3990X از پس اجرای آن بر میآید یا خیر. البته منظور اجرای کرایسیس روی پردازنده گرافیکی سیستم نیست بلکه رندر کرایسیس در حالت نرمافزاری مدنظر است.
طبق گفته سباستین، تردریپر ۳۹۹۰X پردازندههای زئون را با خاک یکسان میکند اما AMD محدودیتی در میزان رم پشتیبانیشده آن اعمال کرده تا با پردازندههای سرور اپیک همین شرکت قدرت رقابت نداشته باشد. طبق نظر سباستین 3990X یک بن بست ۴۰۰۰ دلاری است که تنها از ۲۵۶ گیگابایت رم پشتیبانی میکند، در حالی که Xeon W-3175X اینتل تا ۴ برابر این عدد ظرفیت پذیرش رم دارد.
پیوجت سیستمز
تنها یوتیوبرها و سایتهای سختافزار به سراغ تردریپر 3990X نرفتند. سازنده ورکاستیشنهای PC، پیوجت سیستمز نیز از این پردازنده جدید در برنامه ادوبی پریمیر بنچمارک گرفته و به یک سوال پاسخ داده: «آیا AMD تردریپر 3990X برای پریمیر پرو خوب است یا خیر؟»
اما پاسخ احتمالا بسیاری را شگفتزده خواهد کرد: خیر.
مت باک از پیوجت سیستمز مینویسد:
با اینکه ممکن است تردریپر 3990X شرکت AMD با ۶۴ هسته در برخی از محیطها عملکردی فوقالعاده داشته باشد اما در پریمیر پرو ناامیدکننده عمل میکند. البته این بدین معنا نیست که به کلی از آن چشمپوشی کنید اما عملکرد آن به سختی به پای پردازنده ۲۴ هستهای 3960X در دو بخش پخش زنده و خروجی گرفتن، میرسد.
فورونیکس
جمعبندی بررسیهای 3990X را با بررسی آن در سیستم عامل لینوکس به پایان میرسانیم.
مایکل لارابل از فورونیکس نوشتهاست:
AMD رایزن تردریپر 3990X عملکرد چشمگیری در لینوکس ارائه میدهد. تردریپر 3990X به طور کلی در بنچمارکها ۲۶ درصد سریع تر از دو زئون پلاتینوم 8280 اینتل است که دستاورد بزرگی برای AMD محسوب میشود زیرا قیمت تجهیزات اینتل به ۲۰۰۰۰ دلار میرسد. اگر شما کار حساس تولید محتوا مانند بلندر یا سایر رندر/مدلینگهای مبتنی بر پردازنده انجام میدهید، کارهای سنگین چندرشتهای بدون نیاز به رم بالا دارید (اگر نیاز به رم بالا دارید بهتر است از پردازندههای اپیک 7002 با ۸ کانال حافظه استفاده کنید) یا تفسیر کد پروژههای بزرگ نرمافزاری را بر عهده دارید، رایزن تردریپر 3990X یک گزینه فوقالعاده برای شما محسوب میشود.
نکات مثبت
- قیمت بسیار مناسب نسبت به رقیب اینتلی
- شکست رقیب اینتلی در بنچمارکها
- قدرت پردازش بسیار بالا در برخی از زمینهها
- مصرف انرژی پایین
نکات منفی
- محدودیت پشتیبانی از رم (تنها ۲۵۶ گیگابایت)
- قدرت پردازش به نسبت پایین در بسیاری از زمینهها
- ناتوانی سیستمعامل ویندوز و بسیاری از نرمافزارها در استفاده بهینه از قدرت پردازنده (مربوط به سازنده نیست)