حذف‌شدن رمز دوم ایستا که قرار بود از ابتدای دی‌ سال جاری اجرایی شود، با کمی تأخیر و از هفته‌ی دوم بهمن‌ اجرا خواهد شد. بانک مرکزی در آخرین اطلاعیه‌‌اش اعلام کرد از هفته‌ی دوم بهمن‌، ارائه‌ی خدمات پرداخت غيرحضوری با رمز دوم ایستا در مدت چند روز در بانک‌های مختلف متوقف می‌شود. پویاشدن رمز دوم بانک‌ها دو مشکل اساسی و نگرانی‌ها و واکنش‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی به‌همراه داشت؛ اما در این مدت، بانک مرکزی و دیگر بانک‌ها راه‌حل‌هایی اعلام کرده‌اند که فرایند فعال‌سازی و دریافت رمز دوم پویا را تسهیل می‌کند. درادامه، مشکلات رمز دوم پویا و راه‌حل ارائه‌شده برای آن‌ها را بیشتر بررسی می‌کنیم.

مشکل رمز دوم پویا برای تراکنش‌هایی با مبلغ اندک

اولین مشکل این بود که برخی کاربران فقط تراکنش‌هایی با مبالغ کم را به‌صورت غیرحضوری (نیازمند رمز دوم) انجام می‌دهند. به‌عنوان مثال، تنها برای خرید شارژ موبایل و پرداخت قبوض از رمز دوم بانکی خود استفاده می‌کنند؛ به‌همین‌دلیل استفاده از رمز دوم پویا برای آن‌ها دشوار و غیرمنطقی به‌نظر می‌رسد. در همین زمینه، بانک مرکزی اعلام کرد بنابه‌ درخواست کسب‌وکارها، ذی‌نفعان حوزه‌ی خرید بدون حضور کارت و اپراتورها برای خرید ازطریق کدهای دستوری USSD بانک‌ها می‌توانند تراکنش‌های تا سقف یک‌میلیون ریال در هر ۲۴ ساعت را از الزام استفاده از رمز دوم پویا معاف کنند. بنابراین، کاربران می‌توانند با پذیرش مخاطرات برای پرداخت‌های روزانه به‌صورت تجمیعی کمتر از ۱۰۰ هزار تومان برای هر کارت، از رمز دوم ایستا استفاده کنند.

راه‌حل دیگر نیز این بود که کاربران می‌توانند از کارت‌های هدیه برای تراکنش‌هایی با مبلغ اندک استفاده کنند. کارت‌ هدیه و کارت مجازی قابلیت استفاده از رمز دوم ایستا (ثابت) را دارند و تا سقف شارژ ۵۰۰ هزار تومان برای انجام عملیات خرید و پرداخت اینترنتی استفاده می‌شوند.

 مشکل رمز دوم پویا برای گوشی‌های غیرهوشمند

دومین مشکل این بود که در ابتدا، اغلب بانک‌ها برای ارائه‌ی خدمات رمز دوم پویا اپلیکیشن مخصوصی ارائه داده بودند؛ اپلیکیشن‌هایی که تنها قابلیت نصب روی گوشی‌های هوشمند را دارند و با برخی نسخه‌های سیستم‌عامل گوشی‌ها سازگار نیستند. ازاین‌رو، بسیاری از افرادی که از گوشی هوشمند استفاده نمی‌کنند یا بنابه‌ هر دلیلی استفاده از اپلیکیشن بانکی برای تولید رمز دوم پویا برای آن‌ها راحت نیست، با مشکل جدی مواجه شدند. بانک مرکزی برای رفع این مشکل، راه‌حل رمز دوم پویا پیامکی ‌را ارائه داد. دریافت رمز دوم پویا به‌صورت پیامکی به تأیید شماره موبایل مشتری نیاز دارد که آن را درادامه توضیح می‌دهیم.

درحال‌‌حاضر، رمز دوم پویای پیامکی با سه روش سامانه‌ی هریم (اضافه‌شدن دکمه‌ی درخواست رمز در صفحات پرداخت) و راه‌حل اختصاصی هر بانک (ارسال چهار شماره‌ی آخر کارت به سرشماره‌ی بانک مدنظر) و اپلیکیشن همراه کارت ارائه می‌شود.

۱. رمز دوم پویای پیامکی سامانه‌ی هریم
سامانه‌ی «هدایت رمز یک‌بارمصرف» که به‌اختصار «هریم» نامیده می‌شود، سامانه‌ای است که بانک مرکزی ارائه کرده و امکان دریافت رمز پویا ازطریق پیامک را برای کاربران فراهم می‌کند. در این طرح، «دکمه‌ی درخواست رمز پویا» به صفحات پرداخت افزوده شده است و کاربران با زدن روی این دکمه، پیامکی از سرشماره‌ی بانک روی تلفن‌همراه خود دریافت می‌کنند که حاوی رمز دوم پویا است. همچنین گفته می‌شود مدت اعتبار این رمز ۱۲۰ ثانیه است. تا‌به‌حال، چند بانک ازجمله پاسارگاد، قوامین، سامان، تجارت، اقتصاد نوین، مهر ایران، شهر، انصار، مؤسسه مالی و اعتباری ملل و... به این سامانه متصل شده‌اند و به‌زودی، همه‌ی بانک‌ها به این سامانه متصل خواهند شد.

دکتر مهران محرمیان؛ معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با اشاره به اجرای طرح رمز دوم پویا گفت:

در حال حاضر تمامی بانک‌ها اقدامات فنی لازم را انجام داده‌اند و به سامانه‌ی هریم بانک مرکزی متصل شده‌اند. ارسال رمز پویای پیامکی در بیشتر بانک‌ها عملیاتی شده و مشتریان با تأیید شماره تلفن همراه خود می‌توانند با فشردن دکمه‌ی درخواست رمز پویا در صفحات پرداخت اینترنتی از رمز دوم یکبار مصرفی که از سوی سرشماره‌ی بانک برایشان ارسال می‌شود، استفاده کنند.

۲. رمز دوم پویای پیامکی اختصاصی بانک‌ها
برخی بانک‌ها علاوه‌بر ارائه‌ی اپلیکیشن رمزساز برای تولید رمز دوم پویا، امکان دریافت رمز دوم پویا به‌صورت پیامک را نیز برای مشتریانشان فعال کرده‌اند. در این روش، کاربر باید برای هر تراکنش غیرحضوری چهار رقم آخر شماره‌ی کارت خود را به سرشماره‌ای پیامک کند که بانک مدنظر اعلام کرده است. بعد از گذشت چند ثانیه، پیامکی حاوی رمز دوم پویا از سرشماره‌ی بانک برای کاربر ارسال خواهد شد که ۱۲۰ ثانیه اعتبار دارد. ازآنجاکه سرشماره‌ی هر بانک برای ارسال رمز دوم پویا اختصاصی است یا برخی بانک‌ها هنوز این امکان را فراهم نکرده‌اند، می‌توانید با خواندن راهنمای دریافت رمز پویا (رمز دوم یک‌بارمصرف) برای همه‌ی بانک‌ها، از نحوه‌ی ارائه‌ی خدمات رمز دوم پویای پیامکی بانک مدنظرتان مطلع شوید.

۳. رمز دوم پویای پیامکی از طریق همراه کارت
در نسخه‌ی جدید اپلیکیشن همراه کارت، امکان دریافت رمز دوم یک‌بارمصرف ازطریق پیامک فعال شده است. درحال‌حاضر، این ویژگی برای دارندگان کارت‌ بانک‌های ملت و پارسیان و پاسارگاد کاربردی است و به‌زودی برای سایر بانک‌ها نیز فعال خواهد شد. در هر بخشی که نیاز به رمز دوم وجود دارد، دکمه‌ی «درخواست رمز پویا» قرار داده شده است و با لمس این دکمه پیامکی حاوی رمز دوم یک‌بارمصرف به شماره‌تلفن صاحب کارت ارسال می‌شود.

نحوه‌ی فعال‌سازی رمز دوم پویای پیامکی
برای استفاده از امکان رمز دوم پویای پیامکی، ابتدا بانک باید شماره‌ی موبایل کاربر را تأیید کند. بانک‌ها این کار را به‌منظور اطمینان از هویت مشتری انجام می‌دهند و به‌عبارتی، از صحت شماره‌تلفنی مطمئن می‌شوند که کاربر هنگام بازکردن حساب به بانک اعلام کرده است. تأیید شماره‌‌ی موبایل مشتری به دو روش حضوری و غیرحضوری (برای برخی بانک‌ها) امکان‌پذیر است.

درصورتی‌که کاربر هنگام افتتاح حساب شماره‌ی موبایل خود را اعلام نکرده باشد یا شماره‌ی موبایل به اصلاح و تأیید نیاز داشته باشد، با مراجعه‌ی حضوری به بانک می‌تواند شماره‌ی تلفن خود را اصلاح و تأیید کند. در‌این‌بین، افرادی که هنگام افتتاح حساب شماره‌ی موبایل خود را به‌درستی وارد کرده‌اند یا شماره‌ی تلفن آن‌ها در این مدت تغییر نکرده است، می‌توانند شماره‌ی خود را ازطریق دستگاه‌های خودپرداز یا اپلیکیشن‌های موبایل‌بانک تأیید کنند. بنابراین، شخصی که از درست‌بودن شماره‌ی موبایلش اطمینان دارد، الزاما به مراجعه‌ی حضوری به بانک نیاز ندارد. ناگفته نماند امکان تأیید شماره‌ی موبایل به‌صورت غیرحضوری یا ازطریق موبایل بانک برای تمامی بانک‌ها صادق نیست و این امکان را تنها برخی بانک‌ها فراهم کرده‌اند. می‌توانید با خواندن راهنمای دریافت رمز پویا (رمز دوم یک‌بارمصرف) برای همه‌ی بانک‌ها، از خدمات غیرحضوری بانکتان برای تأیید شماره‌ی تلفن‌همراه مطلع شوید.