براساس گزارشی که به‌تازگی منتشر شده، دمای امسال در منطقه‌ی شمالگان نزدیک به بیشترین حد خود بوده و این امر به کم‌شدن یخ دریا در فصل تابستان، تحت‌تأثیر قرارگرفتن زنجیره‌ی غذایی و افزایش نگرانی درباره‌ی افزایش سطح آب دریا منجر شده است. دانشمندان می‌گویند براساس میانگین دمای سال منتهی‌ به سپتامبر سال جاری، از سال ۱۹۰۰ تاکنون، دومین سال گرم ثبت‌شده بوده است. این روند نگران‌کننده است؛ چراکه به‌طور کلی، ۶ سال گذشته گرم‌ترین سال‌های ثبت‌شده در این منطقه بوده است. دونالد کی. پروویچ، استاد مهندسی دانشکده‌ی مهندسی تایر در دانشگاه دارتموث و یکی نویسندگان گزارش می‌گوید:

این واقعیت نشان می‌دهد سیستمی داریم که زیرفشار قرار گرفته است.

شمالگان به این دلیل موردتوجه دانشمندان است که سرعت گرم‌شدن آن دوبرابر سرعت گرم‌شدن مناطق دیگر زمین است و این امر موجب بروز تغییراتی هم در اقیانوس و هم روی زمین می‌شود. پروویچ می‌گوید وضعیت شمالگان رو به بهبودی نیست و اوضاع دارد بدتر می‌شود. در ژوئیه، ریکیاویک، پایتخت ایسلند، گرم‌ترین ماه ثبت‌شده‌ی خود را تجربه کرد. به‌طور مشابه، انکوریج در آلاسکا در ماه‌های ژوئن و ژوئیه و اوت رکوردهای گرمایی ثبت کرد. البته گرمای هوا محدود به فصل تابستان نبود و در سوالبارد در کشور نروژ، دما در دسامبر به حدود ۵/۵ درجه‌ی سانتی‌گراد رسید که از میانگین دمای سال‌های ۱۹۸۱ تا ۲۰۱۰ بیشتر بود.

مطالعه‌ای که امسال در مجله‌ی Science Advances منتشر شد، نشان می‌داد با سناریو میزان انتشارات گازی زیاد، دمای اواخر پاییز در برخی از قسمت‌های شمالگان به بیش از ۱۲/۵ درجه‌ی سانتی‌گراد بیشتر از میانگین تاریخی دما در این منطقه خواهد رسید. افزایش دما، تنها یکی از تغییرات نگران‌کننده‌ی مستند در گزارش بود. ۹۵ درصد از صفحات یخی گرینلند در سال جاری آب شدند و با آغاز ذوب‌شدن زودهنگام و شناورشدن یخ‌ها روی آب دریا، نگرانی درباره‌ی افزایش سطح آب دریا افزایش یافت.

مطالعه‌ی دیگری که به‌تازگی در مجله‌ی Nature منتشر شد، نشان می‌داد گرینلند سه‌برابر سریع‌تر از دهه‌ی ۱۹۹۰ در حال از‌دست‌دادن یخ‌های خود است؛ سرعتی که می‌تواند تا پایان قرن، افزایش ۷/۶ سانتی‌متری در سطح آب دریا را به‌دنبال داشته باشد.

یخ دریای شمالگان که به خنک‌شدن مناطق قطبی کمک و الگوهای هوایی جهانی را تعدیل می‌کند و زیستگاه‌های حیاتی برای حیواناتی نظیر خرس‌های قطبی به‌ارمغان می‌آورد، امسال همچنان رو به کاهش بود؛ به‌‌ویژه دریای برینگ که ازنظر فعالیت‌های ماهی‌گیری در کشور آمریکا اهمیت زیادی دارد، برای دومین زمستان متوالی شاهد کاهش بی‌سابقه‌ای در یخ دریا بود. یخی که وجود دارد، یخ جدید و نازکی است که به‌آسانی ذوب می‌شود. پروویچ می‌گوید:

یخ قدیمی که بیش از چهار سال در این منطقه وجود داشت، معمولا تا ۳۳ درصد از پوشش یخی را تشکیل می‌داد و اکنون به ۱ درصد رسیده است. وسعت این منطقه‌ی یخی در سال ۱۹۸۵ کمی بزرگ‌تر از قسمت شرقی رود می‌سی‌سی‌پی در آمریکا بود؛ اما آنچه اکنون باقی مانده است، تنها به اندازه‌ی ایالت مین است.

از‌بین‌رفتن یخ دریا بر میزان گرمای اقیانوس تأثیر می‌گذارد که به‌نوبه‌ی خود روی فعالیت‌های ماهی‌گیری و اکوسیستم‌ها اثرگذار است و تأثیرات آبشاری را در این سیستم به‌هم‌پیوسته ایجاد می‌کند. کسانی که بیش از همه تحت‌تأثیر قرار گرفته‌اند، بیش از ۷۰ جامعه‌ی بومی ساکن در آلاسکا هستند.

 

نخستین‌بار در تاریخ ۱۴ ساله‌ی گزارش، اطلاعاتی نیز درباره‌ی جوامع مذکور جمع‌آوری شد. آن‌ها می‌گفتند گرم‌شدن شمالگان موجب کاهش دسترسی‌شان به منابع غذایی می‌شود که مدت‌ها است اساس سازگاری و دوام این جوامع محسوب می‌شود. تأخیر در زمان تشکیل یخ در پاییز موجب می‌شود این جوامع بیشتر سال را از هم جدا باشند. آن‌ها در این مدت نمی‌توانند برای سفر به جوامع همسایه از قایق استفاده و با اطمینان از روی یخ‌ها عبور کنند.

در همین حین، تغییر در دمای اقیانوس موجب تغییر در فصول غذا می‌شود. در ولز در ایالت آلاسکا، جامعه‌ی اینوپیات‌ها که غربی‌ترین سکنه‌ی آمریکا هستند، در زمان پاییز به برداشت صدف مشغول می‌شدند؛ درحالی‌که امروزه این صدف‌ها در فصل تابستان آماده‌ی برداشت هستند. ملیسا جانسون، ویراستار مهمان گزارش مذکور و عضو گروه بزرگان دریای برینگ متشکل از ۳۸ تن از بزرگان قبایل منطقه می‌گوید:

همان‌طورکه مردم در مناطق دیگر ممکن است متکی بر مرکبات یا انگور یا سیب‌زمینی باشند، دریای برینگ با آمدن یخ، باغ ما است که آن را برداشت می‌کنیم. این راه زندگی‌مان است.

به‌طور مشابه، کل جوامع شمالگان بر لایه‌ی منجمد خاک بنا شده‌اند و به‌‌دلیل تغییرات اقلیمی، زمین در حال ذوب‌شدن است. وقتی چنین چیزی اتفاق افتد، جاده‌ها و خانه‌ها تخریب می‌شوند؛ اما آنچه در شمالگان اتفاق می‌افتد، در آنجا باقی نمی‌ماند. لایه‌ی منجمد خاک دوبرابر میزان کربن‌دی‌اکسیدی را در خود جای داده است که هم‌اکنون در اتسمفر وجود دارد. با ذوب‌شدن این زمین منجمد، کربن به اتمسفر وارد و موجب تشدید تغییرات اقلیمی می‌شود.

پژوهشگران می‌گویند اگر بخش زیادی از لایه‌ی منجمد خاک ذوب شود، چرخه‌ی خودتقویت‌کننده‌ای ایجاد می‌کند که در آن ذوب‌شدن لایه‌ی منجمد خاک به ذوب‌شدن بیشتر این لایه منجر می‌شود و این امر به‌نوبه‌ی خود موجب بدترشدن تغییرات اقلیمی می‌شود. مشاهدات اخیر از جریان کربن در لایه‌ی منجمد خاک آلاسکا نشان داده است مقدار کربن آزاده شده از این خاک از کربن ذخیره‌شده بیشتر است. متیو دراکن‌میلر، دانشمند مرکز دادهای یخ و برف در دانشگاه کلرادو بولدر و یکی از ویراستارهای گزارش می‌گوید:

سؤال اصلی این است: «اندازه‌گیری‌های انجام‌شده در آلاسکا در جریان دوره‌ی چند‌ساله، نشان‌دهنده‌ی کل سیستم شمالگان است که در آن لایه‌ی منجمد خاک وجود دارد؟» اگر چنین باشد، شاهد آثاری هستیم که نشان می‌دهند شمالگان در حال آغاز ایفای نقشی بزرگ در سیستم اقلیمی است.